Áp xe là gì? Sự hình thành và nguyên tắc điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trần Quốc Tuấn – Trưởng đơn nguyên hồi sức – ICU – Khoa Hồi sức cấp cứu – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Áp xe là tình trạng bệnh rất hay xảy ra trên nhiều bộ phận của cơ thể. Nếu không được điều trị sớm, áp xe sẽ phát triển thành áp xe có mủ gây đau đớn cho người bệnh. Vậy nguyên tắc điều trị áp xe như thế nào, áp xe có mủ chữa ra sao?

Áp xe là tình trạng nhiễm trùng ở da, với đặc điểm nhận biết là một khối mềm trên da có màu hồng hoặc đỏ đậm, bên trong khối áp xe có mủ.

• Vùng nách, bẹn;
• Vùng gần hậu môn, âm đạo;
• Vùng xương cùng cột sống;
• Áp xe ở răng.

Tuy nhiên, bất kỳ vị trí nào trên cơ thể cũng đều có khả năng bị áp xe, bên trong cơ thể có: áp xe não, áp xe gan, áp xe phổi, áp xe vú,

• Các tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi bị tắc nghẽn;
• Nang lông bị viêm, nhiễm trùng;
• Vật nhọn đâm vào da gây ra vết thủng.

Một khi những tình trạng này xuất hiện, cơ thể sẽ có điều kiện cho vi khuẩn, vi trùng để xâm nhập. Để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây nhiễm trùng, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt những tế bào bạch cầu và các chất hoá học khác để tạo ra sức đề kháng.

Các bạch cầu trong cơ thể sẽ được điều động đến nơi bị nhiễm trùng nhằm tiêu diệt vi khuẩn, trong đó những tế bào bạch cầu và vi khuẩn bị chết, tạo thành mủ. Nếu vi khuẩn xâm nhập là tụ cầu vàng và liên cầu khuẩn, thì rất dễ sinh mủ bởi chúng làm tổn thương các tế bào mô trong cơ thể. Từ vị trí đó, khối áp xe có mủKhi khối áp xe xuất hiện, nó sẽ tạo ra một vùng xung quanh làm cho người bệnh phải chịu đựng những cơn đau và viêm. Nếu không được điều trị, khối áp xe sẽ tiếp tục lớn dần.

Nghiên cứu trên lâm sàng đã cho thấy, các khối áp xe dưới da và cơ đều có những dấu hiệu rõ ràng.

• Sưng
• Tấy đỏ
• Đau nhức
• Sờ vào thấy ấm nóng
• Sốt cao, có cảm giác ớn lạnh
• Mệt mỏi
• Môi khô, lưỡi trắng

Để phát hiện áp xe, trừ việc dựa vào những dấu hiệu lâm sàng, cũng cần thực hiện nhiều kỹ thuật xét nghiệm để có được kết quả như sau:

• Số lượng bạch cầu tăng cao, đặc biệt là bạch cầu trung tính;
• Tốc độ máu lắng tăng;
• Số lượng fibrinogen và globulin tăng cao;
• Nếu có nhiễm trùng huyết, cần tiến hành xét nghiệm cấy vi khuẩn hoặc nấm;
• Siêu âm được áp dụng đối với khối áp xe sâu bên trong các cơ (cơ đùi, cơ thắt lưng, cơ hoành) và cơ quan (gan, mật, phổi);
• Chọc khối áp xe có mủ để làm xét nghiệm vi khuẩn gây nhiễm trùng, đồng thời dẫn lưu mủ ra bên ngoài.

Nguyên tắc điều trị áp xe

• Đối với khối áp xe nhỏ và chỉ ảnh hưởng dưới da, mủ có thể tự chảy ra, khối áp xe co lại, khô dần và biến mất, hoặc dùng thuốc.
• Đối với khối áp xe lớn, tích tụ mủ sâu, cần được bác sĩ rạch, chọc và hút dẫn lưu mủ, bơm rửa vệ sinh khối áp xe. Đồng thời kết hợp dùng thuốc kháng sinh, điều trị các triệu chứng đi kèm như sốt, giảm đau và tăng cường thể trạng cho người bệnh.

Người bệnh bị áp xe cần đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán mức độ và tình trạng của khối áp xe, sau đó các bác sĩ sẽ tiến hành xử lý điều trị tương ứng.